Wijntoerisme, het bezoeken van een streek met wijnbouw, is al jaren verankerd in het toeristische aanbod. Proeven, consumeren of aanschaffen van wijn in een aantrekkelijke omgeving is nog steeds een reisdoel. Zo zijn traditionele wijnstreken ontstaan, zoals de Moezel, de Elzas, de Champagne en de Rhône. Deze ontwikkeling kent een zekere dynamiek: nieuwe wijnstreken ontstaan en oude raken in de vergetelheid. Wijnreizen behoren echter al geruime tijd tot het toeristische aanbod.
Ook in Nederland en België, niet per definitie grote wijnlanden, is wijnbouw tegenwoordig ‘ín’. Volgens de Vlaamse gedeputeerde Igor Philtjens: “In Belgisch Limburg heeft in vijf jaar een verdubbeling plaatsgevonden van het aantal wijnproducten.” In Nederland zijn momenteel zo’n tweehonderd commerciële wijngaarden bekend. Het is een van de redenen waarom recent het startsein is gegeven voor de ontwikkeling van een interregionaal project ‘de wijnstraat’. De aftrap van dit driejarige project vond in april 2024 plaats in het kasteel van Leut, vlakbij Maasmechelen.
Subsidie EFRO
Visit Zuid-Limburg bundelt de krachten samen met 7 partners in Zuid-Limburg, Vlaanderen en Vlaams Brabant, om duurzaam wijntoerisme uit te bouwen via een wijnstraat over de grenzen heen. Gestimuleerd door toekenning van een subsidie van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling is er een grensoverschrijdende samenwerking aangegaan onder Interreg Vlaanderen-Nederland om het duurzaam wijntoerisme, en de wijnondernemingen in de regio, verder te stimuleren en naar een hoger niveau te tillen.
Het project wordt gesubsidieerd vanuit het Europese Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO). De grensoverschrijdende samenwerking is ingegaan onder Interreg Vlaanderen-Nederland. Het budget bestaat uit drie miljoen euro, waarvan 49% bestaat uit toegekende subsidie en 50 % ingelegd wordt door de samenwerkende partners
Belevingscentrum en toegangspoort
Het creëren van een wijnroute met wijnhubs in Vlaanderen en Nederland is een van de onderdelen van het project. De wijnhubs zullen gaan dienen als belevingscentrum en toegangspoort. Doel is ook dat wijnboeren en andere wijn gerelateerde ondernemers gaan inhaken met ‘wijnstops’. Aangesloten wijnstops zullen worden ondersteund bij hun bezoekersbeleving en het vertellen van hun eigen unieke verhaal. Binnen drie jaar moet de grensoverschrijdende wijnroute gereed zijn. De hubs bevinden zich verspreid in Vlaams-Brabant, Belgisch Limburg en Zuid-Limburg. Het gaat vooralsnog om kasteel van Leut, kasteel van Horst, de Stroopfabriek in Borgloon, wijngoed Raar-Saint Remy, het Zuid-Limburg-Experience Center in Gulpen en de Abdij van Rolduc.
Igor Philtjens ziet de wijnbouw als een extra mogelijkheid om het toerisme te bevorderen. Dit voorjaar is een eigen Limburgs wijnlabel geïntroduceerd. Haspengouw kent een rijke geschiedenis als het om wijnbouw gaat. In de regio rond Borgloon liggen meerdere wijndomeinen zoals Hoenshof en Helshoven. Wijnkastelen zoals Chateau de la Motte nodigen nu al uit voor een korter en langer verblijf. In het domein Helshoven zijn zelfs wijnpots te huur.
Pluspunten grensoverschrijdende aanpak wijnstraat
- Gevarieerde aanbod door schaalgrootte
- Stimulering langer verblijf en hogere besteding
- Spreiding bezoekersstromen rond thema wijn
- Duurzaam wijnecosysteem en kennisuitwisseling
Betekenis van wijntoerisme
De betekenis van de wijnbouw voor een land verschilt enorm. Traditionele wijnlanden als Frankwijk, Italië, Portugal en Duitsland trekken grote aantallen toeristen die van grote invloed zijn op het bruto nationale product van een land. Zo draagt in Italië het wijntoerisme met een omzet van 2,5 miljard euro fors bij aan de economie. Hiertoe rekent men wijnproeverijen, overnachtingen bij wijnboerderijen, rondleidingen in wijnkelders, wijn en gastronomie. Het grensoverschrijdende interregionale project ‘Wijnstraat’ beoogt het toerisme te stimuleren, maar ook de wijnboeren over te halen te kiezen voor een duurzame bedrijfsvoering.
Centraal vertrekpunt
Prima vertrekpunt om de toekomstige Wijnstraat tussen Belgisch Limburg en Zuid-Limburg te verkennen is EuroParcs Hoge Kempen in Zutendaal. Wijnkastelen als Alden Biezen en Chateau de la Motte zijn goed bereikbaar met de auto of fiets of e-bike. Het vakantiepark ligt centraal in het gebied en is recent uitgebreid met meerdere typen cottages, Lake-houses, Kids-cottages, Tiny Houses, Comfort Rooms en Wellness-cottages. Het voorzieningenniveau is uitstekend. Zo is er een spraypark voor kinderen en hebben gasten gratis toegang tot het openluchtzwembad direct naast het park. Zowel voor fietsen als wandelaars is de Hoge Kempen een ideaal vakantiegebied. Het uitgebreide fietsknooppuntennetwerk start bij het park. Bijzondere fietsbelevenissen zijn “Fietsen tussen Terrils”, Fietsen door de Heide en Fietsen door de bomen.
Meer informatie: Interregvlaned.eu